Αλύτρωτη Κύπρος
Από την Κατοχή στα Κατεχόμενα
Φέτος, συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από τη διπλή εισβολή («Αττίλας Ι» και «Αττίλας ΙΙ») του τουρκικού στρατού στη μαρτυρική Κύπρο. Με αφορμή το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 που οδήγησε στην ανατροπή του Αρχιεπίσκοπου Μακαρίου, η τουρκική κυβέρνηση ισχυρίστηκε παραβίαση του άρθρου 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων και προχώρησε, κατά την άποψή της, σε «ειρηνευτική επέμβαση». Μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα ο στρατός εισβολής καταπάτησε περισσότερο από το ένα τρίτο του νησιού, ξερίζωσε από τις πατρογονικές εστίες τον ελληνικό κυπριακό πληθυσμό, βίασε και σκότωσε άμαχο πληθυσμό εν ψυχρώ, βανδάλισε δίχως έλεος και εγκαταστάθηκε παράνομα στα καταπατημένα εδάφη ως στρατός κατοχής.
Η κατάργηση κάθε έννοιας νομιμότητας από την πλευρά της Τουρκίας έγινε όχι μόνο με την αγαστή συνεργασία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Κίσινγκερ με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ετσεβίτ, αλλά και με τη συνενοχή του Συμβουλίου της Ευρώπης που με το Ψήφισμα 573, στις 29 Ιουλίου 1974, καταδίκαζε το πραξικόπημα και αναγνώριζε στην Τουρκία το δικαίωμα να επέμβει προς αποκατάσταση του πρότερου καθεστώτος (άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων).
Η Τουρκία πήρε την κατάπτυστη ευλογία των πολιτικών δυνάμεων που καταδυναστεύουν τον πλανήτη και έβαλε, ανενόχλητη πλέον, σε εφαρμογή το αρχικό της σχέδιο· έδιωξε τους Ελληνοκύπριους κατοίκους από το βόρειο τμήμα του νησιού, ενώ ταυτόχρονα μετακινήθηκαν σε αυτό οι Τουρκοκύπριοι που ζούσαν στο ελεύθερο κομμάτι του νησιού. Η Τουρκία, συνεχίζοντας ανενόχλητη την επεκτατική πολιτική της, προχώρησε και σε εποικισμό των κατεχόμενων εδαφών του νησιού, παρά το γεγονός ότι η πράξη της αποτελεί έγκλημα που εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Δημιούργησε ένα πασιφανές ψευδοκράτος, που είχε το θράσος να ανακηρύξει τα κατεχόμενα εδάφη σε Ομόσπονδο Τουρκοκυπριακό Κράτος (1975) και Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου (1983), ζητώντας την επίσημη αναγνώρισή του με πρόεδρο τον Ραούφ Ντεκτάς (τον δικηγόρο του Στέμματος που έστειλε τον αγωνιστή Μιχάλη Καραολή στην αγχόνη).
Εδώ και πενήντα ολόκληρα χρόνια η Τουρκία επιχειρεί να νομιμοποιήσει με κάθε τρόπο την παράνομη διχοτόμηση του νησιού και να τη μετατρέψει σε καθεστώς.
Τα εκατέρωθεν συμφέροντα παλινδρομούν και τα σχέδια αποκατάστασης της νομιμότητας διαδέχονται το ένα το άλλο, χωρίς να προκύπτει δίκαιη λύση. Οι πολιτικές σταδιοδρομίες χτίζονται πάνω στην εξεύρεση λύσης του κυπριακού προβλήματος και πάνω στις ματωμένες μνήμες του κυπριακού λαού. Το σύνθημα «Δεν ξεχνώ» αλλάζει μέσα στον χρόνο διαστάσεις και προσανατολισμό ανάλογα με τις πολιτικές επιδιώξεις των εκάστοτε κυβερνώντων.
Μέχρι σήμερα, η Λευκωσία, η αρχαία Λήδρα, παραμένει η μοναδική διχοτομημένη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, με στρατεύματα κατοχής που λυμαίνονται τα σπίτια, τις περιουσίες και τις ζωές των αδικαίωτων προσφύγων. Η Πράσινη Γραμμή χωρίζει την ελεύθερη νότια από την τουρκοκρατούμενη βόρεια Λευκωσία. Η Πράσινη Γραμμή χωρίζει τον πολιτισμό που στέκεται απαθής και αμήχανος μπροστά στη βαρβαρότητα στις αρχές του 21ου αιώνα. Η Πράσινη Γραμμή είναι, στην πραγματικότητα, κόκκινη, γιατί έχει βαφτεί με το αίμα του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού που δολοφονήθηκαν άνανδρα από τους αδίστακτους διαδηλωτές και τους ελεύθερους σκοπευτές των Γκρίζων Λύκων.
Υποχρέωσή μας να μην ξεχάσουμε
Η Κύπρος δεν ξεχνά. Ο Ελληνισμός δεν ξεχνά. Η Χαρίτα Μάντολες και οι γυναίκες-φαντάσματα του οδοφράγματος στο Λήδρα Πάλας είναι οι ζωντανοί μάρτυρες μιας κτηνωδίας που ζητά απονομή δικαιοσύνης και δικαίωση των αγώνων μιας ζωής για ελεύθερη Κύπρο. Η Ελένη Φωκά, η θρυλική δασκάλα της Αγίας Τριάδας, η αλύγιστη δασκάλα του έθνους, που όρθωσε ανάστημα απέναντι στον κατακτητή, αντιστάθηκε με απαράμιλλο ψυχικό σθένος στους εξευτελισμούς και αρνήθηκε να υποστείλει τη σημαία του αγώνα για λευτεριά, με το παράδειγμά της μας καλεί να μην εγκαταλείψουμε ούτε για μια στιγμή τον στόχο μας.
Όσοι διώχτηκαν από τον τόπο τους έχουν ακόμη πληγές ανοιχτές που αιμορραγούν. Και το μόνο γιατρικό που ίσως απαλύνει τον πόνο τους είναι το άρωμα του γιασεμιού που φύτεψαν στο λίγο χώμα που πήραν μαζί με το κλειδί του σπιτιού, φεύγοντας κυνηγημένοι από τις εστίες τους. Με την ελπίδα πως, μια μέρα, θα σημάνουν οι καμπάνες της επιστροφής κι εκείνο το κλειδί θα γυρίσει σαν πρώτα στην κλειδαριά και ο νεκρός χρόνος θα αρχίσει πάλι να μετρά τις στιγμές.
Οι Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή συμμετέχουν με τον αφιερωματικό τόμο «Αλύτρωτη Κύπρος – Από την Κατοχή στα Κατεχόμενα» στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και συμμετέχουν με όπλο τη γραφή στον αγώνα για τη δικαίωση του κυπριακού Ελληνισμού. Ο ποιητής Δημήτρης Φιλελές γράφει είκοσι ένα ποιήματα εμπνευσμένα από τον διαχρονικό αγώνα των Κυπρίων για λευτεριά, που συνοδοιπορούν και συνομιλούν με αντίστοιχα βιωματικά διηγήματα και κείμενα δεκατεσσάρων Κυπρίων και Ελλαδιτών συγγραφέων. Η Άννα Καρλαύτη μελοποιεί και ερμηνεύει τα ποιήματα σκορπίζοντας ρίγη συγκίνησης και αγωνιστικού παλμού. Το σύνθημα «Δεν ξεχνώ» είναι ακόμη εδώ, ζωντανό και ανεκπλήρωτο, ζητώντας άμεση δικαίωση.
Δημήτρης Φιλελές
