Γράφει η συγγραφέας του βιβλίου Ονειροβάμων, Ευτυχία Μαρτινίδου
Η φαντασία στη…λογοτεχνία
Η λογοτεχνία φαντασίας ταξιδεύει τους αναγνώστες από αρχαιοτάτων χρόνων σε πολυδιάστατους κόσμους, που φλερτάρουν με τα όρια της πραγματικότητας και ξεπερνούν εκείνα του γνωστού ή συνηθισμένου. Στην πυκνή πλοκή της συνήθως συνυπάρχουν και άλλα είδη ,όπως εκείνα του μυστηρίου, της πολιτικής-κοινωνικής ίντριγκας, περιπέτειας κα. Από τους μύθους της αρχαιότητας, που αποτελούν έναν πλούσιο θησαυρό φανταστικής λογοτεχνίας και μέχρι σύγχρονους συγγραφείς όπως ο J.R.R. Tolkien, λάτρης του είδους, έχουν δημιουργήσει κόσμους αναγνωρίσιμους σε ολόκληρη την υφήλιο.
Το συγκεκριμένο είδος επιτρέπει τόσο σε δημιουργούς ,όσο και σε αναγνώστες ,να εξερευνήσουν περίπλοκες ιδέες, να προβληματίσουν για την ανθρώπινη φύση, την ηθική, και την κοινωνία, χρησιμοποιώντας το φανταστικό σαν καμβά ή πρίσμα. Έτσι λοιπόν, είτε μέσα από τη μαγεία ενός διαφορετικού κόσμου, είτε μέσα από επικές περιπέτειες, η λογοτεχνία φαντασίας προσφέρει έναν τρόπο κατανόησης ,αλλά και ανατομίας ,της ίδιας της ύπαρξης!
Περί Ονειροβάμων
Ας αρχίσουμε από τα βασικά! Γιατί Ονειροβάμων και τι ακριβώς σημαίνει;
Είναι μια λέξη δικής μου επινόησης – παράφραση κατά το Αιθεροβάμων– και πρόκειται για εκείνον ή εκείνη που περπατάει ανάμεσα στα όνειρα. Το βιβλίο που ανήκει στην κατηγορία της φαντασίας , μας συστήνει σε έναν καινούργιο, εντυπωσιακό και φανταστικό κόσμο, πέρα από τα όρια του φυσικού ή καλύτερα μέσα από τις πτυχές αυτού και παρότι είναι εμποτισμένο με στοιχεία φαντασίας πραγματεύεται ζητήματα ανθρώπινα και οικουμενικά. Παρουσιάζει έναν κόσμο, σαφέστατα τεχνολογικά προηγμένο, αυτάρκη και ασφαλή εκ πρώτης όψεως, που υποφέρει ωστόσο από μια ανίατη ασθένεια, αυτή των Ονείρων.
Η λύση στο παγκόσμιο πρόβλημα υγείας προσφέρεται σε όλους ισόνομα, απαλλάσσοντας τους από τη φρίκη των συμπτωμάτων. Και είναι «αληθινά» απελευθερωτική, μέχρι να μην είναι πια! Εξάλλου τίποτα δεν κρατάει λιγότερο από την «αλήθεια»… Η ανθρωπότητα χωρίς την σπίθα της ευφυίας, των προσδοκιών, των Ιδεών και των ονείρων της θα έπρεπε να «φθίνει», μα απροσδόκητα μια ολόκληρη Αυτοκρατορία δημιουργείται και θρέφεται από αυτή την συμφορά…με τι κόστος και στις πλάτες ποιανών ακριβώς χτίζεται ο ουτοπικά πλασμένος κόσμος;
Ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές σ’ αυτό το βιβλίο φαντασίας, η Άλις, υποφέρει από Όνειρα που έρχονται και την στοιχειώνουν αυτεπάγγελτα, μα φοβάται να μιλήσει για αυτά, καθώς γνωρίζει πως η την μοίρα που επιφυλάσσεται σε όσους μπορούν να ονειρευτούν είναι η περιθωριοποίηση και ο εγκλεισμός. Μα είναι αλήθεια τόσο καταστροφικό το να έχει κανείς Όνειρα; Στην προσπάθεια της να χτίσει μια καινούρια ζωή , βρίσκει μια ήσυχη δουλειά ως πωλήτρια σε βιβλιοπωλείο, μακριά από την ένταση της σύγχρονης πρωτεύουσας και το άγρυπνο βλέμμα της κυβέρνησης . Όμως η καθημερινότητα της θα ανατραπεί , όταν ένα πρόσωπο κλειδί θα μπει στη ζωή της και θα την αναγκάσει να αντιμετωπίσει τους φόβους της και να δει πέρα από αυτά που θεωρούσε δεδομένα.
Είναι πραγματικά ωφέλιμο να εστιάζουμε στο Δάσος και όχι στο δέντρο, ακόμα και όταν φλόγες αναβλύζουν από την σάρκα αυτού;
Το έργο μιλάει για ανθρώπινες «δυνάμεις» και «αδυναμίες» σε περιόδους κρίσεις. Η εκμετάλλευση, η παραπληροφόρηση, η χειραγώγηση και η τρομοκρατία με απώτερο σκοπό τον έλεγχο των μαζών και στον βωμό της επίτευξης την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων είναι ένα θέμα που απασχολεί μαζί ταυτόχρονα με τις επιπτώσεις που γεννά τόσο η άγνοια όσο και η συχνή αδιαφορία των ίδιων των ανθρώπων για τον Κόσμο μέσα και έξω πέρα από μας. Βαθιές ριζωμένες αντιλήψεις πρέπει να ξεπεραστούν, ενώ όρια ελευθεριών και ψυχικών αντοχών να οξυνθούν, για να σηκώσουν κάθε φορά το βάρος των περιστάσεων. Η «μεταμόρφωση» είναι μια επίπονη διαδικασία, που κρίνεται όμως αναγκαία.
Στο μάτι του κυκλώνα κανόνες ηθικής και διαπροσωπικές σχέσεις δοκιμάζονται σκληρά πριν «κρίνουν» την τελική έκβαση των γεγονότων. Εξάλλου, οι άνθρωποι δεν είμαστε μόνο έλλογα όντα, αλλά και συναισθηματικά…Το βιβλίο κρατάει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της «προσωπικής» και οικουμενικής δικαίωσης, που αποζητούν όλα τα περίεργα και επικίνδυνα «πλάσματα» αυτής την Ιστορίας και για το γενικότερο Καλό του Κόσμου, που ποτέ δεν μοιάζει να είναι μόνο Ένα. Τέλος, τίθενται θέτονται ερωτήματα σχετικά με τους κινδύνους που ελλοχεύει η τυφλή και αλόγιστη πρόοδος της επιστήμης, που όπως έχει αναφερθεί και από άλλους συγγραφείς (Βιβλίο: Όταν παύουμε να κατανοούμε τον κόσμο) πρόκειται για την πιο επικίνδυνη ανάμεσα στις ανθρώπινες τέχνες.
Οι κοινωνικοί προβληματισμοί μέσα σ’ ένα βιβλίο φαντασίας
Όπως έχουν διατυπώσει και άλλοι πριν από εμένα, η φαντασία δεν είναι απαραίτητη για να δραπετεύσουμε από την πραγματικότητα. Η φαντασία είναι η ίδια η πραγματικότητα, ή εάν θέλετε καλύτερα, ένα πρίσμα μέσα από το οποίο εξετάζονται, προκαλούνται και πολλές φορές ξεπερνιούνται τα όρια αντίληψης του πραγματικού!Δεν είμαι ο άνθρωπος που αντιμετωπίζει την φαντασία ως διέξοδο από την αγωνία της καθημερινότητας (γιατί το ακούμε συχνά και αυτό), αλλά ως έναν αντίθετο καθρέφτη, που ανακλά αντανακλά την ουσία της ίδιας της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας.
Η φαντασία μοιάζει να είναι η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης! Είναι μια αληθινή δύναμη, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καρδιάς και του μυαλού μας, που μαζί με όνειρα και προσδοκίες κινούν και διαμορφώνουν τον Κόσμο, που ασταμάτητα γκρεμίζουμε και χτίζουμε. Πως θα μπορούσε ποτέ να αποσπαστεί ή να διαφοροποιηθεί από την πραγματικότητα αφού από πάντα την εμπλουτίζει και την οδηγεί σε νέες διαστάσεις? Και τί πιο φυσικό από το να διαπραγματευτεί, προβλέψει, σατιρίσει, αποκηρύξει ή και επικροτήσει σκηνικά που ήταν, είναι και θα είναι κομμάτι της πραγματικότητας ,που η ίδια ανθρώπινη φαντασία δημιουργεί!
Η σημασία των ονείρων
Τα Όνειρα είναι όπως και οι Ιδέες
Όνειρα πιστεύω ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ποιος είναι ο καθένας από εμάς! Ίσως μια μέρα γνωρίζουμε περισσότερα για αυτό…αλλά έχω την ταπεινή εντύπωση πως ο ανθρώπινος νους είναι τόσο άγνωστος και ελκυστικός όσο και το αχανές διάστημα! Στην ουσία όμως των πραγμάτων αντιλαμβανόμαστε πως αυτό που ξεχωρίζει ένα «λευκό» όνειρο από μια Ιδέα είναι η μελετημένη σκέψη και αυτό που ξεχωρίζει μια Ιδέα από την δημιουργία και πραγμάτωση είναι η «υλοποίηση», ο μόχθος, η «εκτέλεση», ο ανθρώπινος χειρισμός! Όλα τα Όνειρα και όλοι οι Εφιάλτες μοιάζουν έτσι πως προέρχονται από Εμάς τους Ίδιους για εμάς τους Ίδιους!
Ναι, τα όνειρα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης μας, όπως και η Ελπίδα ,όπως και η φαντασία. Κάθε εποχή μαστίζεται από τις δικές της δυσκολίες… το να είναι κανείς μόνιμα αισιόδοξος σε αυτόν ή σε οποιοδήποτε άλλο Κόσμο πρέπει να είναι τρελός! Φυσικά και θα υπάρξουν στιγμές που οφείλουμε να είμαστε πιο πραγματιστές, μέρες που θα είμαστε κουρασμένοι, ίσως ακόμα και λίγο απαισιόδοξοι ,αλλά στο βάθος οι άνθρωποι θα είμαστε πάντα και για πάντα Ονειροπόλοι.
Ψάχνεις το επόμενο βιβλίο φαντασίας που θα σε ταξιδέψει σε καινούριους κόσμους;
Βρες το από τις Εκδόσεις Πηγή εδώ
