Για την πρώτη μου ποιητική συλλογή, επέλεξα έναν τίτλο δανεισμένο από την στωική φιλοσοφία και πιο συγκεκριμένα, από την στωική κοσμολογία. Με τον όρο “Εἱρμὸς Αἰτιῶν”, οι στωικοί φιλόσοφοι μας παρουσίασαν τον κόσμο ως αποτέλεσμα της αιτιώδους, νομοτελειακής σχέσης μεταξύ πραγμάτων και καταστάσεων. Με άλλα λόγια, έναν κόσμο στον οποίο, το κάθε τι είναι προορισμένο να είναι αυτό που είναι, εφόσον συγκεκριμένα γεγονότα στο παρελθόν επενέργησαν ως αιτίες της ίδιας του της ύπαρξης.
Εδώ είναι λοιπόν εύλογο να αναρωτηθεί κανείς τι σχέση μπορεί να έχει μια ποιητική συλλογή στο σήμερα με την στωική αιτιότητα. Ας μην γελαστεί ο αναγνώστης από τον τίτλο: ο στόχος της συλλογής μου δεν είναι να εκθέσω τα επιχειρήματα υπέρ ή κατά των Στωικών φιλοσόφων, ούτε να αναπτύξω εκ νέου το φιλοσοφικό μοντέλο του Στωικισμού. Επιδιώκω ωστόσο τον διάλογο με αυτό το φιλοσοφικό ρεύμα, καθώς ο χώρος στον οποίο κινείται το βιβλίο μου, αντιμετωπίζει την ανθρώπινη ψυχή ως ένα αντίστοιχο αποτέλεσμα αιτιών, ως μια τέτοια νομοτέλεια.
Εδώ η νομοτελειακή συνάφεια των γεγονότων και των καταστάσεων παίρνει ωστόσο πολύ ειδικά χαρακτηριστικά. Εφόσον χαράσσουμε μία δική μας ατομική πορεία, αναπτύσσουμε κατ’ ανάγκη διαφορετικές αντιδράσεις στα ίδια ερεθίσματα. Εκεί που ξεκινάει το δικό μου το όνειρο, στο ίδιο σημείο αρχίζει ο μεγαλύτερος δικός σου φόβος. Εκεί που εσύ βάζεις μπροστά την Ψυχή σου, εγώ αντιδρώ με την Συνείδηση και το αποτέλεσμα όλων αυτών των καταστάσεων είναι διαρκείς συγκρούσεις. Συγκρούσεις νομοτελειακού χαρακτήρα, που εδράζονται στην απόλυτη έλλειψη επικοινωνίας ενός χαοτικού κόσμου, τον οποίο ο καθένας και η καθεμιά αντιλαμβάνονται διαφορετικά. Συγκρούσεις, τόσο εσωτερικές, όσο και σε συνάρτηση με τους γύρω μας.
Μέσω του έργου μου, λοιπόν, επιδιώκω να παρουσιάσω αυτόν τον βίαιο κόσμο στους αναγνώστες και να τους επιτρέψω να εξερευνήσουν τον προβληματισμό μου, καλώντας τους να θέσουν οι ίδιοι τα δικά τους ερωτήματα επάνω σε αυτόν. Επιδιώκω να δώσω στην Τέχνη γενικότερα και στην Ποίηση ειδικότερα, με την διαχρονικότητά της, έναν καίριο ρόλο, ως την μοναδική γλώσσα μέσω της οποίας μπορεί να γεφυρωθεί αυτό το Χάος της ανθρώπινης επικοινωνίας και ως το μοναδικό, πανανθρώπινο μέσον μέσω του οποίου επιτυγχάνεται η αυτοσυνειδησία μας, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Τα ποιήματα της συλλογής μου είναι γραμμένα σε απλή, ανεπιτήδευτη γλώσσα, με ύφος άμεσο και προσωπικό, κατά κύριο λόγο σε πρώτο ή δεύτερο πρόσωπο. Χρησιμοποιώ έντονες συμβολικές, ποιητικές εικόνες προκειμένου να εισάγω τον αναγνώστη στον κύκλο της αναζήτησής μου, προσδοκώντας παράλληλα ότι μετά το πέρας της ανάγνωσης, όχι μόνο να έχουν αναδυθεί προβληματισμοί και συναισθήματα, αλλά να έχουν επιπλέον ανακινηθεί σκέψεις που ενδεχομένως να είναι μπλοκαρισμένες στην ψυχή των αναγνωστών.
Ακολουθεί το ποίημα Πρόσκληση, στο οποίο η μάχη μεταξύ Ψυχής και Συνείδησης εσωτερικεύεται. Το ποιητικό υποκείμενο, καλείται να αντιμετωπίσει τους μεγαλύτερους φόβους του, να αναλάβει γνώριμους σε αυτό κινδύνους, προκειμένου να απολαύσει αυτό που πιο πολύ λαχταρά η ψυχή του. Από τη μια πλευρά, ο φόβος που παραλύει, από την άλλη το μαγικό κάλεσμα στο οποίο κανείς δεν αντιστέκεται:
Σήμερα ονειρεύτηκα ξανά τη θάλασσα.
Την ίδια θάλασσα που μ’ έπνιξε.
Την ίδια που με ξέβρασε γυμνό κι ανήμπορο.
Έστεκε και πάλι ολοζώντανη στον βαθύ μου ύπνο,
Χωρίς φουρτούνα πια.
Γαλήνια, απέραντη, απροσπέλαστη,
Με μόνο σύνορό της τ’ άστρα
Που φώτιζαν το σκοτεινό της πέπλο.
Με κάλεσε ξανά κι εγώ έτρεξα κοντά της,
Όπως την πρώτη φορά
– Μα πώς ν’ αντισταθείς!
Αυτή τη φορά ωστόσο δεν θα βουτήξω,
Από φόβο μην τύχει και την ταράξω.
Κι αν αρχίσει να αφρίζει; Αν βγάλει κύμα;
Όχι, όχι…
Δεν κολυμπάω απόψε…
Το νερό είναι σκοτεινό και δεν πατώνω.
Θα μείνω στην ακτή να τη θαυμάζω,
Και ίσως μόνο παίξω λίγο στα ρηχά.
Ν’ ακούσω τον γλυκό της ψίθυρο.
Να μου τρυπήσει το αλάτι τα ρουθούνια.
Ναι,
Θα τη θαυμάσω μόνο,
Αφού ποτέ τα χέρια μου
Δεν θα μπορούν να τη δαμάσουν.
Το παραπάνω κείμενο υπογράφει ο Νίκος Η. Φραντζής, δημιουργός της ποιητικής συλλογής “Εἱρμὸς Αἰτιῶν”