Review για το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας της Στάλως Φωτιάδου.
Πιο πολύ κι από αγάπη. Χωράνε τελείες και παύλες στις μεγάλες αγάπες, στους μεγάλους έρωτες; Πεθαίνει δυο φορές ο ίδιος άνθρωπος; Τολμά να σκοτωθεί για τη γλύκα και τη γαλήνη της αγάπης, να πεθάνει για την εκρηκτικότητα και την παράνοια του έρωτα;
Εύκολα κλείνουν οι κύκλοι; Δίκαια; Υπακούει η καρδιά στα λογικά πρέπει; Χειρότερα, όταν δυο άνθρωποι μαζί απαρτίζουν την ίδια ψυχή. Οι απαντήσεις στο πρόσφατο αισθηματικό/κοινωνικό μυθιστόρημα από την ξεχωριστή Στάλω Φωτιάδου, το τελευταίο μέρος της τριλογίας Μπλε, Πιο πολύ κι από αγάπη.
Υπάρχει σωστή αγάπη;
Απόσταση αναπνοής και βουτηγμένοι ο ένας στα μάτια του άλλου. Κι αν δεν έγινε κάτι εκεί, έγιναν πολλά μέσα τους! Ήταν σίγουρη! Πέντε φωτογραφίες ίδιες με τις άλλες μα διαφορετικές. Μιλούσαν και γελούσαν, μια ανάσα μακριά. Τίποτα το πρόστυχο μα αυτό ακριβώς την έλιωσε. Που δεν μπορούσε να τους αγγίξει πουθενά. Ό, τι κι αν ένιωθαν, θα έμενε ένα άλυτο μυστήριο σε κάθε επίπεδο. Ούτε θα παραδέχονταν κάτι ούτε θα ζούσαν αυτό το κάτι.
Το Μπλε ανοίγει κύκλους ζωής σε τρεις γενιές της οικογένειας Μαράντη. 1970 ως και 2021. Η ιστορία είναι πολυπρόσωπη και κάθε ήρωας είναι πρωταγωνιστής. Μπαίνεις στις ιστορίες, εισχωρώντας κυριολεκτικά στον πυρήνα του ψυχισμού των ηρώων, βιώνεις τα δύο άκρα στις Σχέσεις, στα Συναισθήματα, στην Αγάπη και στον Έρωτα. Χωρίς ισορροπίες και πέρα από τα στερεότυπα.
”[…] Δεν έβρισκε ησυχία με τον ζωντανό πειρασμό που ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε. Δεν ήταν ανάγκη να τον πιάσει στο κρεβάτι με άλλη, ο άντρας της ήξερε να φυλάγεται. Με τόσα που ανεχόταν όμως, ακόμα κι αυτό να συνέβαινε, δεν θα είχε σημασία. Η συμπεριφορά του ήταν η απόδειξη πως, αν μπροστά της έκανε τόσα, πίσω της σίγουρα δεν ντρεπόταν να κάνει κι άλλα τόσα. Εκείνος έλεγε πως η ζήλια της την έκανε παρανοϊκή και πως δεν θα χαλιόταν για να την πείσει πως όσα του καταλόγιζε ανήκαν στη σφαίρα της φαντασίας της. Έκανε τα πάντα να τη βγάζει τρελή προκειμένου να την πείσει πως το πρόβλημα ήταν στο μυαλό της. Υπήρχε όμως και χειρότερο… Τα κατάφερνε! Η θετική πλευρά ήταν πως είχε ακόμη τα λογικά της και το καταλάβαινε. Η αρνητική; Οι αντοχές της λιγόστευαν. Το δυνατό της χαρτί ήταν ο φόβος του για την οικογένειά της κι αν δεν τον ταρακουνούσε δείχνοντας πως είχε δίκαιο να τη φοβάται, θα ερχόταν η μέρα που δεν θα την υπολόγιζε ούτε για να της πει ψέματα! Λέξη δεν θα έλεγε στα αδέρφια της, προτιμούσε να πεθάνει η ίδια παρά να τον πονέσει ο οποιοσδήποτε! Ήταν ένας κακός χαρακτήρας με θεϊκό παρουσιαστικό κι αυτή δεν του χάλαγε χατίρι… Ήταν ο μεγάλος και μοναδικός της έρωτας κι ήταν τόσο υπέροχα φτιαγμένος που δεν θα επέτρεπε σε κανέναν να τον αγγίξει! Άλλο όμως τι θα έκανε κι άλλο τι τον άφηνε να πιστεύει πως θα κάνει».
Εδώ όλα επιτρέπονται και όλα γίνονται γιατί οι εξαιρέσεις των κανόνων ισχύουν όσο οι ίδιοι οι κανόνες. Κάποιες φορές ούτε η συνείδηση υπολογίζεται. Ο επιμένων χάνει, κάποιοι γονείς μπορούν μια χαρά να θυσιάσουν τα παιδιά τους στο όνομα του εγωισμού και κάποιοι δεν τα αγαπάνε. Στην ψυχολογία των παιδιών δεν υπάρχουν οδηγίες χρήσης. Κάθε γονιός ξέρει πώς να πει τη δική του αλήθεια στο δικό του παιδί. Υπάρχουν ήρωες που δεν ψάχνουν Ιθάκη και η αγάπη με τον έρωτα δεν είναι αδέρφια. Ναυάγιο και λύτρωση, καταφύγιο κι απόδραση. Όλα είναι… Τρικυμία και γαλήνη μαζί, σε ιστορίες φτιαγμένες από υλικό παράξενο, βγαλμένο από την άλλη άκρη της πραγματικότητας.
Πάγος και Φωτιά. Πόνος, ερωτηματικά, θυμός και τύψεις…
Το Μπλε είναι μια σαγηνευτική τριλογία που σαρώνει, ταξιδεύει, μαγεύει, μια βουτιά στον παραμυθένιο κόσμο των συναισθημάτων. Ευαισθησία, πάθος, αγάπη, σιωπή, κυριαρχία, πόνος, παράδοση. Η χαρά γίνεται λύπη, ο θυμός μετατρέπεται σε αγάπη… Εδώ ο εγωισμός φτιάχνει έρωτα κι οι ενοχές, αγάπη… Εγωισμοί, απογοητεύσεις, παράνοια, γέλιο και δάκρυα, προδοσίες κι απώλειες, με ό, τι συνεπάγονται…
Διαβάστε την άποψή μας για το πρώτο βιβλίο της τριλογίας Κύκλοι από Θρύψαλα και για το δεύτερο βιβλίο Αλήθεια από Ψέματα.
Όταν οι ουρανοί βρέχουν αγάπη και λύπη…
Ομολογώ πως στα δύο γεμάτα χρόνια που εκδίδονται τα Μπλε -ειδικά με τόσες αναγνώσεις στο ενεργητικό μου- δυσκολεύτηκα κάπου να προσαρμοστώ στο πλήθος των παλιών και νέων ηρώων, με τα εύηχα ονόματα. Σκέφτηκα πολλές φορές να φτιάξω το Μαραντέικο γενεαλογικό δέντρο, αλλά θα έχανα πολύτιμο χρόνο ανάγνωσης… Όμως, πήγαν όλα καλά.
Δεν θα την έδιωχνε. Θα την άφηνε εκεί να την τιμωρεί κάθε μέρα κι εκείνη θα έμενε εκεί να την τιμωρεί κάθε μέρα. Θα της χρέωνε τα πάντα χωμένος στην αγκαλιά της. Θα την κατηγορούσε παρηγορώντας την και θα τον κατηγορούσε παρηγορώντας τον.
…
-Δεν υπάρχει τίποτα να σκεφτώ μα χρειάζομαι χρόνο να σε δεχτώ γύρω μου. Δεν αντέχω τον εαυτό μου χωρίς εσένα και δεν θα το ζήσω ξανά. Θα με αντέξεις μέχρι να ηρεμήσω. Αυτή θα είναι η τιμωρία σου, Λιλή. Να με αντέχεις όσο τρελαίνομαι που δεν σε έδιωξα…
Ένας έρωτας ήρεμος μα και φουρτουνιασμένος συνάμα σαν θάλασσα, ατέλειωτος σαν ουρανός… Πάντα μπλε… Με τρικυμίες, καταιγίδες και φουρτούνες. Ένας έρωτας συγκλονιστικός, παρανοϊκός, περισσότερος κι από αγάπη.
Έρωτας σε ισορροπία με κοινωνικά μηνύματα, έντεχνα δοσμένα. Έρωτας και τρέλα χέρι-χέρι. Ένας νέος τρόπος να φιλοσοφήσεις τη ζωή.
Ζεις μαζί με τον κάθε ήρωα. Βιώνεις τη χαρά του, μοιράζεσαι τον πόνο του, τους προβληματισμούς του, τις ανησυχίες του, σαν οικογένεια.
Κύκλος η ζωή, με τέλος… Στο παιχνίδι Ζωή-Θάνατος αυτός που βγαίνει δεν δικαιούται ξανά συμμετοχή. Στα ζάρια μεταξύ δύο κόσμων, κανείς δεν ήρθε να μείνει μόνιμα.
Εσύ επιλέγεις ποιοι θέλεις να στέκονται πλάι σου στο φινάλε. Στην αρμονία.
Η γραφή παρουσιάζεται απλή, με γρήγορη πλοκή, ρεαλιστική μα αυθεντική, με απίστευτες εξελίξεις, με ζωντανούς διαλόγους, γεμάτους μηνύματα. Ένα ακραίο βιβλίο, μα δίχως υπερβολές ή μελοδραματισμούς.
Έκλεισε τα μάτια κι αφέθηκε στην πονεμένη ανακούφιση. Εκεί που άλλοτε ένιωθε τον πόνο κι ακύρωνε τα συναισθήματα κι άλλοτε ένιωθε τα συναισθήματα κι ακύρωνε τον πόνο…
Στο βιβλίο εμπεριέχονται αρκετές αντιθέσεις, που για μένα προσωπικά το καθιστά ακαταμάχητο. Ακραία περιστατικά και κάποια ιδανικά σενάρια μεγαλοψυχίας ή κατανόησης, που εκλείπουν στις μέρες μας.
Γονικές συμπεριφορές, επηρεασμένοι ψυχισμοί παιδιών, εγγονών… Λάθη επαναλαμβανόμενα, αμαρτίες και μυστικά κατ’ εξακολούθηση. Αργεί το φως; Φέρνει μαζί του λύτρωση και δικαίωση;
Δεν άντεξε η Λιλή, τον λάτρευε τον γιο της. Πήρε το χέρι του και το έφερε στα χείλη της, κρατώντας το εκεί ευλαβικά. Βούρκωσε ο Ιάσονας, μεγάλη υπόθεση να λιώσουν οι πάγοι της μάνας του και μάλιστα τόσο εύκολα.
-Εννοούσα όσα είπα μα έπρεπε να ζυγίσω τα λόγια μου. Η ιστορία δεν αλλάζει, μαμά, ό, τι κι αν πω, όσο προσεχτικά κι αν τα πω. Ο μπαμπάς δεν με συγχώρεσε και ξέρω πως ίσως ούτε κι εσύ θα το κάνεις. Μα εγώ το ζητάω το συγγνώμη, γιατί το αξίζεις…
-Δεν χρειάζεται να ζητάς συγγνώμη από μένα, Ιάσονα.
Άφησε τα δάκρυά της να τρέξουν. Ο Ιάσονας άπλωσε το χέρι και της σκούπισε τα μάτια, χαμογελώντας.
-Σ’ αγαπάω, Λιλή…
Αγκαλιάστηκαν και ξέσπασαν σε γέλια και σε κλάματα. Κι έγιναν δύο οι ουρανοί που έβρεξαν αγάπη και λύπη για τα χρόνια που χάθηκαν και πήραν μαζί τους το μικρό κομμάτι που δεν θα άφηνε ποτέ να γίνουν μάνα και γιος ένα…
Σωπαίνεις όταν σε ξεκουφαίνουν βαθιά κρυμμένα λόγια και αλήθειες; Γονατίζεις ή ξεσκίζεις ό, τι μπει στο διάβα σου;
Η τριλογία αυτή μοιάζει σαν απόδειξη πως οι εξαιρέσεις ισχύουν όσο οι κανόνες κι αν κάποιοι στόχοι δεν επιτευχθούν, δεν σημαίνει πως έχουμε αποτύχει! Δεν είναι μύθος, τα καλύτερα μας περιμένουν, μα είναι φορές που για να τα βρούμε, πρέπει να χάσουμε.
Ένα ταξίδι καθηλωτικό, όπου αφήνεσαι έρμαιό του κι όπου σε βγάλει. Έτσι νιώθω πως αφέθηκε και η κυρία Φωτιάδου, η Στάλω μου. Παρασύρθηκε δυνατά και σκληρά. Βίωσε την ιστορία κάθε προσώπου από μέσα κι οδηγήθηκαν μαζί όπου “άρμοζε”. Δεν τους χαρίστηκε. Δεν τους χάιδεψε. Άλλοι γκρεμοτσακίστηκαν, άλλοι χάθηκαν, άλλοι ευτύχησαν κι άλλοι πόνεσαν. Γιατί το μονοπάτι της λύτρωσης περνά πάντα μέσα από θρύψαλα.
Σπίτια που κρύβουν πολύ πόνο κάτω από βαριές αντίκες και περσικά χαλιά. Ό, τι δε λύνεται, κόβεται…
Ακροβάτες σε ισορροπία δύο άκρων, με κενό ανάμεσα. Λογική μαζί με συναίσθημα. Ό, τι νιώθεις, σε αγγίζει στον υπέρτατο βαθμό. Ενσυναίσθηση και απόδραση μέσα σ’ ένα απόλυτο μπλε. Όλο το Μπλε τ’ ουρανού και της θάλασσας, που έγινε έρωτας, προδοσία και τύψεις.
Πεπρωμένο ή επιλογές;
Μπλε είναι και τα συναισθήματα των ηρώων που πηγάζουν μέσα από τις δυνάμεις του Ουρανού και της Θάλασσας. Ανιχνεύεται ο άνθρωπος, ψηλαφίζονται οι σχέσεις του. Συνυφαίνονται. Πολύπλοκα, και περίπλοκα. Με εγωισμούς και αδυναμίες. Ο αναγνώστης γνωρίζει τον κάθε πρωταγωνιστή μέσα από τον καλό και τον κακό του εαυτό. Η συγγραφέας δε διστάζει να θυσιάσει, να αδικήσει ή να σκοτώσει τον όποιο καλό ή υπέροχο ήρωα, εφόσον του πρέπει. Μέσα από τους κύκλους της ζωής και τις επαναλήψεις των γεγονότων προβάλλεται το αίνιγμα αν ισχύει το πεπρωμένο ή οι επιλογές. Στο Μπλε οι αλήθειες γίνονται ψέματα και τα ψέματα, αλήθειες. Οι εξαιρέσεις ισχύουν όσο οι κανόνες τους κι ο επιμένων δε νικά πάντα, κι αν νικήσει, δεν είναι απαραίτητα και νικητής.
Η αυλαία απρόσμενη, πάντα μπλε… Τρέλα σε ισορροπία.
Λάτρεψα τη σχέση Φίλιππου-Ιάσονα. Το εκνευριστικό του πείσμα του ενός, που μόλις άγγιζε κόκκινο, γινόταν πάγος και Λιλή. Φιλοσοφημένος, μετρημένος, με χιούμορ, ευγενικά απόμακρος, που ορίζει αποστάσεις χωρίς ενδοιασμούς. Το σύμπλεγμα ευαισθησίας και τρέλας του άλλου. Σχέση βαθιά, δυνατή, εξάρτησης. Με χιούμορ και τσακωμούς. Με εκρηκτικότητα με προτερήματα, ελαττώματα κι αντιφάσεις σε υπερβολική δόση συνύπαρξης. Σαν Έρωτας πατέρα-γιου. Αγάπησα και τον Παύλο, τον ακραία ευαίσθητο, που επιλέγει να σωπαίνει και να παρακολουθεί. Μίσησα τον Λέανδρο, τον αδιάλλακτα σκληρό με έντονη ανάγκη να ελέγχει, να επιβάλλει και να επιβάλλεται.
Η ιστορία έχει έναν μαγικό τρόπο να «γλιστράει» από το παρόν, ταξιδεύοντας σε παρελθόν και μέλλον με τον δικό της διαφορετικό τρόπο. Η ιστορία κορυφώνεται, οι εκκρεμότητες ολοκληρώνονται, κερδίζοντας κάθε απαιτητικό αναγνώστη. Κύκλοι που κλείνουν με αναμέτρηση αντοχών. Έντονα, σαν τη ζωή… Γιατί το Μπλε, δεν ήταν παραμύθι αλλά ζωή.
Χάος ή ασφάλεια; Όλα έχουν το τίμημά τους…
Το τρίτο Μπλε είναι οι Κύκλοι που έγιναν τελεία. Όταν άνοιξαν έγιναν Θρύψαλα, εκείνα έγιναν Αλήθειες από Ψέματα για να οδηγήσουν στο περισσότερο της αγάπης. Είναι καταστροφικές τρικυμίες και ναυάγια συναισθημάτων, οι λύσεις στα αινίγματα και οι απαντήσεις στα ερωτήματα. Και ο τίτλος; Ιδανικός. Η απάντηση στο μεγάλο ερωτηματικό της τριλογίας για το ποια είναι η διαφορά μεταξύ της Αγάπης και του Έρωτα. Οι ήρωες μαρτυρούν πως ο Έρωτας είναι Πιο πολύ κι από Αγάπη.
Εκκρεμότητες ζωής, εκεί που λιγοστεύει και σκληραίνει όσο ποτέ ο χρόνος. Μήπως οι κύκλοι κλείνουν, σαν βρουν παρόμοια αρχή;
Για τον Φίλιππο και τη Λιλή, θα μοιάζει λειψή κάθε λέξη που θα μπορούσε να χαρακτηρίσει εκείνους ή την σχέση τους. Οργή και λάθη. Αίμα και θρύψαλα. Καταστροφή. Θάνατος ή Έρωτας; Μπλε Κόλαση.
Όσο τα παιδιά του έψαχναν τα λάθη της Λιλής, εκείνος αναπλήρωνε κάθε μέρα που έζησαν μακριά. Ήταν μαζί κι ήταν υπέροχο κι ασύλληπτα τρομακτικό. Δεν υπήρχε ρουτίνα ούτε ζούσαν τον απόλυτο ρομαντισμό! Ζούσαν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, σιαμαίοι! Απλές καθημερινές στιγμές, όσα δεν απόλαυσαν τότε και ποτέ. […] Δεν ήταν ρόδινος ο κόσμος τους, άλλωστε, δεν θα τον άντεχαν. Διαφωνούσαν για τα πιο απίθανα πράγματα με παιδιάστικες κι ανώριμες αντιδράσεις και συμφωνούσαν μετά από ώριμες και σοβαρές συζητήσεις. Προκαλούσαν ο ένας τον άλλο μέχρι τελικής πτώσης δημιουργώντας εντάσεις μέσα από το μηδέν και τις απολάμβαναν μέχρι να εξαντληθούν, να πέσουν στο πάτωμα χωρίς δύναμη ούτε για ανάσα. Εκείνος το απολάμβανε μόνιμα, εκείνη προσωρινά. Μέχρι τη μέρα που εκείνος θα μάθαινε τι του έκρυψε κι όλα θα τελείωναν.
Για τη συγγραφέα, όσα χρώματα κι αν “γράψει” το Μπλε, θα είναι πάντα Πιο πολύ κι από Αγάπη. Και μέσα της, σίγουρα, δεν θα ήθελε να γράψει τέλος… Μόνο που δε γινόταν αλλιώς στο φινάλε.
Πάντα;
Κοίτα με, Λιλή, εδώ να μείνεις! Πουθενά αλλού μην κοιτάς, εδώ, εμένα!
Πάντα…
Γράφει η Χαρά Δελλή
Δείτε το βιβλίο εδώ.