Ο Γιαννάκης μεγαλώνει με τους παππούδες και τους θείους του στη Σκάλα (Λάρνακα), βλέποντας περιστασιακά και κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες τους γονείς του. Μαζί του μεγαλώνει και η Κύπρος. Από το 1937 ως το 1959, ο Γιαννάκης ερωτεύεται, αγκαλιάζει τη μουσική, κάνει σκανταλιές, αφοσιώνεται στον φούρνο του παππού του ενώ η Κύπρος γνωρίζει την αγγλική κατοχή, βιώνει τον πόλεμο και τον αγώνα για την ανεξαρτησία και την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Πώς θα ενωθούν αυτές οι παράλληλες πορείες; Πώς θέριεψε μέσα τους η αποφασιστικότητα αυτή;Πώς ζούσαν Τούρκοι και Έλληνες όλα αυτά τα χρόνια ως το τέλος της Αγγλοκρατίας;
Βιβλίο Σπασμένο ακορντεόν
Συγγραφέας Μαρία Γεωργίου
Κατηγορία Ιστορικό μυθιστόρημα / Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Πηγή
Συντάκτης: Πάνος Τουρλής
Ο Κολόμπος, παρατσούκλι του παππού Χριστόφορου, ενός αγαθού ανθρώπου που δεν καταλάβαινε ή αδιαφορούσε για τα χωρατά των συγχωριανών του ως προς την ατυχή ερωτική του ζωή μετά τον θάνατο της γυναίκας του, μεγάλωσε μόνος την κόρη του, Ευθυμού, που τώρα είναι παντρεμένη με τον Κωσταντή τον μάντζιπα (=φούρναρη) κι έχουν τέσσερα παιδιά: την Ελπίδα (που δουλεύει ως καπελού κι ο Γιαννάκης είναι γιος της), τον Αρτέμη, τη Χρυσούλα και τον Σταυρή. Μια ολόκληρη οικογένεια με τις δικές του ιστορίες και προβλήματα ο καθένας, που ζουν μεσοτοιχία σε μια κοινή αυλή με άλλους γείτονες και φίλους βοηθάνε τη συγγραφέα να ξετυλίξει και να ζωντανέψει την καθημερινότητά τους με λυρικό και γοητευτικό τρόπο. Το δάκρυ εναλλάσσεται με το χαμόγελο, η εγγύτητα φέρνει και ομοψυχία, φιλίες και αταξίες, έρωτες και παιχνίδι, καρδιοχτύπια και λαχτάρα, όλα αυτά ήταν ένα ταξίδι που δεν ήθελα να τελειώσει.
Όμορφες καθημερινές στιγμές, φτώχεια και αξιοπρέπεια, καταγράφονται με ρέοντα λόγο και ξεχωριστές λεπτομέρειες, που 
ζωντανεύουν τον μικρόκοσμο της αυλής της οικογένειας του Κολόμπου. Η ζωή του Γιαννάκη είναι γεμάτη σκανταλιές και μικρά ατυχήματα, όπως κάθε παιδιού της ηλικίας του. Κι όταν ανακαλύπτει τη μαγεία και τη χαρά αλλά και το ταλέντο του στο ακορντεόν, η ζωή βρίσκει ένα νόημα επιτέλους ενώ ο πατέρας κι ο παππούς δεν παύουν να του τονίζουν πως πρέπει πρώτα να τελειώσει το σχολείο και να σπουδάσει και μετά να κάνει ό,τι θέλει. Η οικογένεια του Γιαννάκη ζει κι αυτή μικρά επεισόδια που τους ωριμάζουν, παίρνουν λανθασμένες ή σωστές αποφάσεις, τα παιδιά ενηλικιώνονται, οι εποχές αλλάζουν.
Είναι σαν η συγγραφέας με το υπέροχο ταλέντο της να καταγράφει αποσπασματικά τη ζωή των ηρώων της παρά να ξεδιπλώνει ένα κορδόνι από γεγονότα. Λυρισμός, ωραίες οπτικές γωνίες αφήγησης, παραδείγματα χαράς και λύπης, γέλιου και σκέψης, πόνου και ικανοποίησης είναι τα θετικά γνωρίσματα του μυθιστορήματοε. Τα ιστορικά γεγονότα επηρεάζουν τις ζωές των ηρώων, τη σκέψη τους αλλά δεν καταγράφονται εκτενέστερα. Ακόμη και η συμβίωση με τους Τούρκους δεν έχει προκαταλήψεις και εγωισμούς: «Κι ας ήξεραν πως η ελπίδα του ενός είναι ο φόβος του άλλου ήταν τόσο αγαπημένοι που ημερεύανε κι ελπίζανε» (σελ. 77). Σε κάποια σημεία μάλιστα η συγγραφέας κάνει την υπέρβαση και απευθύνεται στον αναγνώστη: «…οι άνθρωποι έχουν ειρήνη. Ας τους αφήσουμε να τη χαρούν» (σελ. 77).
Η γραφή ρέει, οι εικόνες ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια του αναγνώστη, μαζί με τον Γιαννάκη μεγαλώνει και η ίδια η Κύπρος που στενάζει κάτω από την κατοχή των Άγγλων. Η ιστορία ξεκινάει το 1937 και συνεχίζει ως τη λήξη του αγώνα της ΕΟΚΑ αλλά κατά καιρούς στρέφουμε το βλέμμα στο παρελθόν των πρωταγωνιστών με διαρκή πρωθύστερα. Τον ειρμό δεν τον χάνουμε ποτέ γιατί η συγγραφέας φροντίζει πάντα να μη μακρηγορεί και να επιστρέφει εγκαίρως στο παρόν. Δίνεται έντονα η λαχτάρα των Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα κι ας τους βασάνιζαν και απειλούσαν οι Άγγλοι κατακτητές. Κορύφωση αυτού του ονείρου ήταν η στρατολόγηση στο πλευρό των Άγγλων όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος στην Ελλάδα, αφού οι κατακτητές ισχυρίζονταν πως θα είναι σα να πολεμούν γι’ αυτήν. Φυσικά «οι Εγγλέζοι εν αλουποί» (=είναι αλεπούδες) και δυστυχώς η Ιστορία θα το αποδείξει ποικιλοτρόπως. Τι καλύτερο σύνθημα και προτροπή για τον ξεσηκωμό της Κύπρου και γενικότερα για τις λογικές διεκδικήσεις ενός λαού από τη φράση ενός καθηγητή στο Κατηχητικό: «-Να κρούζετε ρε…να κρούζεται που τη φωθκιάν του Ρήγα» (=να καίγεστε από τη φωτιά του Ρήγα του Βελεστινλή) (σελ. 125).
Η ματιά της συγγραφέως είναι γεμάτη προσωπικές εμπειρίες και βιώματα που τα μεταφέρει αυτούσια ή κομψά ντυμένα με παρομοιώσεις και μεταφορές, τη γέμισαν εικόνες, στοχασμούς, ιδέες μα πάνω απ’ όλα αγάπη και λιτότητα, κάτι που μεταλαμπαδεύει στο κείμενό της με τρόπο που μόνο μεγαλύτεροι σε ηλικία θα μπορούσαν να γράψουν: «Για τέτοιες μέρες ζει ο άνθρωπος κι ας είναι όλες τις άλλες φτωχός και ρημαγμένος, λίγες τέτοιες μέρες να ‘χει μέσα στο χρόνο κι όλα είναι καλά, όλα αντέχονται» (σελ. 97).
Κι αν αναρωτιέστε γιατί έγραψε αυτό το υπέροχο λυρικό μυθιστόρημα η κυρία Γεωργίου, διαβάστε την εξομολόγησή της στη σελίδα 136: «Τον τόπο όπου ζει ο καθένας τον αγαπά, είτε είναι είτε δεν είναι σε ακμή. Δεν είναι τα όμορφα κτίρια και οι περιποιημένοι δρόμοι. Είναι οι ανθρώπινες ιστορίες, που γεννήθηκαν μέσα στα σοκάκια της…Κι όσο κι αν λαχταρά κανείς να ταξιδέψει, να γνωρίσει τον κόσμο και τα μεγαλεία του, στη δική του πόλη πάντα θα περπατά καλύτερα, γιατί μπορεί να περπατά με τα μάτια κλειστά» (σελ. 136-137).
Κλείνοντας, θα αναφερθώ στους κυπριακούς ιδιωματισμούς που βρίσκονται παντού. Παρ’ όλο που ενισχύουν τον ρεαλισμό και 
επεξηγούνται στο κάτω μέρος των σελίδων, ίσως απωθήσουν κάποιους, ειδικά όταν στο δεύτερο μέρος η γραφή είναι αποκλειστικά με κυπριακή ιδιόλεκτο, μιας και διαβάζουμε κάτι σαν ημερολόγιο του ίδιου του Γιαννάκη, μέλους πλέον της ΕΟΚΑ και αγωνιστή για την ελευθερία και την ένωση με την Ελλάδα. Λαμπρές και σημαντικές σελίδες του αγώνα των Κυπρίων που κλείνουν με το πιο συγκινητικό μήνυμα για τους δεσμούς του νησιού με την Ελλάδα, αποδυναμώνονται από την κυριαρχία της κυπριακής ντοπιολαλιάς.
Το «Σπασμένο ακορντεόν» είναι ένα δυνατό και συναρπαστικό μυθιστόρημα που ζωντανεύει με τον καλύτερο τρόπο την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων που στενάζουν κάτω από τον ζυγό της Αγγλίας και περιμένουν με λαχτάρα την Ένωση και την ανεξαρτησία. Καλολογικά στοιχεία, ρεαλισμός, διεισδυτική ματιά στην ψυχολογία και τη νοοτροπία φτωχών σκληρά εργαζόμενων οικογενειών, διαχρονικά μηνύματα γύρω από την ελευθερία και τα δεινά του πολέμου και πολλά άλλα είναι τα θετικά γνωρίσματα ενός βιβλίου που με συγκίνησε, με ταξίδεψε και με γέμισε ποικίλα συναισθήματα.
ΠΗΓΗ: VIVLIOKRITIKES.COM
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΑΚΟΡΝΤΕΟΝ