Της Στελίνας Μαργαριτίδου
Χριστούγεννα 1972, κορυφή του Ολύμπου. Ο Ελληνοϊταλός Διόνυσος Κολλίνι καλεί τους συγγενείς του για την αναβίωση ενός σικελικού εθίμου. Του αστυνομικού παιχνιδιού χαρτιών «Επεσε η νύχτα στο Παλέρμο», με αφηγητή του παιχνιδιού τον μπάτλερ και πιστό του φίλο.
Στο τραπέζι του σαλονιού, υπό τη μουσική του «Ριγκολέτο» του Βέρντι, η τράπουλα μοιράζεται. Τα απλά χαρτιά είναι τα θύματα. Ο βαλές καρδιά, ο δολοφόνος. Και ο άσος μπαστούνι ο μαφιόζος, δηλαδή ο μόνος που γνωρίζει τον δολοφόνο.
«Ο Ερμής εντόπισε τη μικρή αράχνη. Στέκεται στα πίσω πόδια. Ετοιμάζεται. Πηδάει προς το μέρος της. Ανοίγει το στόμα. Αυτή τη φορά τα καταφέρνει. Δάγκωσε το οκτάποδο παιχνίδι του. Βγάζει έξω τη γλώσσα από τη χαρά του. Το επτάποδο πλέον παιχνίδι ξέρει να παίξει κι εκείνο. Πετάγεται ξανά από τη γλώσσα του στην κουρτίνα, αφήνοντας πικρή γεύση.
Λατόγια: Μα είπες ότι δεν…
Διόνυσος: …έχω κλείσει διαθήκη. Παρότι έβαλα την τελική υπογραφή, λείπει ένα όνομα. Κατά τα άλλα είναι έτοιμη. Τη χωρίζω σε τρία μέρη.
Δήμητρα: Ουφ ευτυχώς. Στα τρία αδέρφια.
Διόνυσος: Το 1/3 θα μείνει στο καταφύγιο και στην ομάδα που τιμά τους δώδεκα μέγιστους. Τους μαθητές μου. Το άλλο 1/3 θα πάει στον άνθρωπο που αγαπώ περισσότερο. Κανέναν από εσάς, παιδιά μου. Σας λατρεύω κι ας με μισείτε. Αλλά είστε αίμα μου κι όχι επιλογή μου. Η επιλογή μου ήταν…
Δήμητρα: Καλέ, η μητέρα είπε πως δεν θέλει μερίδιο, πετάχτηκε.
Διόνυσος: Ακόμη και ο άγιός σου, που εσύ η ανίδεη τιμάς, πήρε το όνομά του από τη θεά της Γης. Βρες λίγη από την αξιοπρέπειά της και μην ανοίγεις τη σπηλιά του στόματος για να βγαίνουν τσιριχτές νυχτερίδες.
Αρης: Πατέρα! προσπαθώντας να τον επαναφέρει στην τάξη.
Διόνυσος: Προσβλήθηκες, θερμοκέφαλέ μου; Τώρα έρχεται η στιγμή που θα προσβληθείς πραγματικά. Το 1/3 το αφήνω στην επιλογή μου. Τον αδερφό, συμπορευτή, συμπαραστάτη μου. Τον φίλο μου. Τον Νίκο.
Λατόγια: Αδειάζεις το αίμα από το δοχείο σαν να είναι ξινισμένο κρασί, μόνο και μόνο για να τιμήσεις την επιλογή σου. Αν το θέτεις έτσι, κι εγώ επιλογή σου ήμουν.
Διόνυσος: Σωστός ο αόριστος που χρησιμοποίησες.
Αθηνά: Τι καπρίτσια κάνεις; Αυτό δεν είναι ελευθερία επιλογής, είναι ελευθερία εγωισμού. E pazzesco! (Είναι τρελό!)
Διόνυσος: Μη βιάζεσαι, θυγατέρα μου, που σε νου και γλώσσα τη Λατίνα μάνα σου αντιγράφεις. Διόλου δεν τιμάς κι εσύ τη θεά σου. Το λοιπόν, η υπόλοιπη περιουσία μου θα κερδηθεί από τον πιο άξιο συνεχιστή μου. Το όνομά του θα γραφτεί στην άδεια γραμμή που περιμένει για να κλείσει η διαθήκη.
Αφροδίτη: Θα κερδηθεί από ποιον, δηλαδή;
Απόλλων: Από το νικητή του Παλέρμο, ε;
Ενα παιχνίδι από τα φοιτητικά χρόνια γίνεται βιβλίο
Ο Σταυριανός Κιναλόπουλος είναι υπότροφος της δραματικής σχολής Βασίλη Διαμαντόπουλου και απόφοιτος του Νέου Ελληνικού Θεάτρου στην κατηγορία «εξαίρετου ταλέντου Κάρολου Κουν». Εχει Bachelor στο τμήμα Arts του Empire State University της Νέας Υόρκης. Παρακολούθησε σεμινάρια πάνω στην ιστορία της τέχνης, την ψυχολογία, την εγκληματολογία, τη φυσιογνωμική και τη συγγραφή. Αναφέρεται ως ο πρώτος Ελληνας συγγραφέας του Θεάτρου Καταγραφής. Το έργο του «Ανσανσέρ» βραβεύτηκε από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου της UNESCO (ITI).
● Το Παλέρμο είναι ένα παιχνίδι ρόλων; Είναι διαδεδομένο στην Ελλάδα; Εχει όντως σχέση με τη Μαφία;
Πρόκειται για εξαιρετικό παιχνίδι ρόλων το οποίο δημιουργήθηκε από έναν φοιτητή ψυχολογίας. Για την ακρίβεια ήταν η διπλωματική του εργασία! Φυσικά κάποιοι λένε πως πρόκειται για παραλλαγμένο χαρτοπαίγνιο της Σικελίας των αρχών του 20ού αιώνα.
Πλέον είναι ευρέως διαδεδομένο διεθνώς. Αλλού το γνωρίζουν ως Παλέρμο (στην Ελλάδα ως «Έπεσε η νύχτα στο Παλέρμο») και άλλου ως Mafia. Παίζεται σε λέσχες φυσικές και διαδικτυακές, έχει γίνει επιτραπέζιο, escape room μέχρι και καφετέρια! Σε κάθε μορφή του είναι ένα καθαρά μαφιόζικο παιχνίδι και ακριβώς εκεί πόνταρα στο βιβλίο. Βγάζει τον μαφιόζο από μέσα μας!
Στα φοιτητικά μου χρόνια έπαιζα μανιωδώς Παλέρμο. Είχα πείσει μέχρι και την καθηγήτρια Ψυχολογίας να αφιερώσουμε ένα μάθημα παίζοντας Παλέρμο, δήθεν για να ενεργοποιήσουμε τις ψυχολογικές μας κεραίες! Κάποια από αυτές τις φορές λοιπόν, καθώς είχαμε όλοι κλειστά τα μάτια (σύμφωνα με τους κανόνες) περιμένοντας τη δολοφονία του επόμενου παίκτη, σκέφτηκα το εξής: «Φαντάσου μόλις ανοίγαμε τα μάτια, να αντικρίζαμε έναν αληθινά νεκρό!» Ετσι η συγκεκριμένη σχιζοφρενική σκέψη εγκυμόνησε το βιβλίο. Δυστυχώς εδώ η σχιζοφρένεια αποδείχτηκε κληρονομική!
● Αρχαιοελληνιστές vs ορθόδοξων και στη μέση μια οικογένεια που τρώει τις σάρκες ενός μαφιόζου πατέρα και τις δικές της. Υπάρχει κάποια αναγωγή στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία; Βλέπετε εσείς μια υποβόσκουσα διαμάχη πολιτιστικού κυρίως χαρακτήρα στην Ελλάδα;
Αυτή η «κόντρα» νομίζω είναι αιώνια και θα παραμείνει αιώνια, παρότι μιλάμε για μάνα και κόρη. Ισως οι ειδικοί στο σύμπλεγμα της Ηλέκτρας να μπορούσαν να μας το αναλύσουν εκτενέστερα.
Η συγκεκριμένη οικογένεια πάσχει από όλα τα συμπλέγματα της κλασικής ελληνικής ορθόδοξης πατριαρχικής οικογένειας. Μέσα από έρευνες είδα ότι και η ιταλική καθολική πατριαρχική οικογένεια διαφέρει ελάχιστα από τη δική μας. Η κύρια διαφορά, την οποία πρόσθεσα στο Παλέρμο, είναι ότι ο πατέρας φιλάει, αγκαλιάζει, αγγίζει και έχει μια έντονη παρλάτα στη γλώσσα του σώματός του απέναντι στα παιδιά, κυρίως στις κόρες. Οι Ελληνες είναι πιο αποστασιοποιημένοι, κρατώντας τον ρόλο του άρχοντα στον θρόνο.
Η Ελλάδα πλάστηκε από διαμάχες, υποβόσκουσες και μη. Οχι μόνο πολιτιστικού χαρακτήρα, μα και θρησκευτικού, πολιτικού και γενικώς έντονου, εγωιστικού χαρακτήρα των παιδιών της. Μοιάζει η διαμάχη να είναι ποτισμένη στο χώμα και στο DNA των τέκνων της. Ισως και γι’ αυτό τα διώχνει μακριά της.
● Οι διάλογοι είναι σαφώς θεατρικοί. Σκοπεύετε να κάνετε κάποιο σενάριο βασισμένο στο «Παλέρμο»;
Αν προσέξατε, στο εξώφυλλο του βιβλίου υπάρχει ένα σχόλιο για το έργο από τον Πάνο Κοκκινόπουλο. Μίλησα μαζί του για μια κινηματογραφική μεταφορά, αλλά στην Ελλάδα τού σήμερα είναι σχεδόν ακατόρθωτο να κάνεις μια σωστή ατμοσφαιρική αστυνομική ταινία εποχής. Μην ξεχνάμε ότι διαδραματίζεται στον Ολυμπο το 1972. Μακάρι να γίνει, διότι με εξαιρετικά δημοκρατικό τρόπο έχω απαιτήσει ήδη τον ρόλο που θα παίξω! Ιδωμεν…
Με τον Πάνο Κοκκινόπουλο γνωριστήκαμε στο πλαίσιο του μεγάλου αδερφού τού «Παλέρμο», δηλαδή του αστυνομικού βιβλίου που προηγήθηκε, ονόματι «Κιχ». Τότε του είχα πει αστειευόμενος ότι για το «Κιχ» μίλησε ο Γεωργουσόπουλος και για το «Παλέρμο» θέλω να μιλήσει αυτός. Τελικώς, όχι απλώς μου έκανε την τιμή, αλλά στο σχόλιό του σύγκρινε το έργο με τα έργα της κολλητής μου φίλης Agatha! Η αλήθεια είναι ότι προσπαθώ συνεχώς να της κλέβω στοιχεία! Σσσσς…
● Τι ακριβώς είναι το Θέατρο Καταγραφής;
Ούτε που ήξερα! Εδωσα απλώς το πρώτο μου θεατρικό έργο («Τρία Κάππα») στον Κώστα Γεωργουσόπουλο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ όσα μου είπε. «Αυτό είναι μία νέα ‘’αρχαία’’ τραγωδία. Αλλά είναι κάτι ακόμα πιο σημαντικό. Το πρώτο δείγμα Θεάτρου Καταγραφής από Ελληνα συγγραφέα». Πρώτη φορά άκουσα αυτόν τον όρο. Στα βιβλία μου υπάρχει ολόκληρη η σχετική ανάλυση του όρου από τον Γεωργουσόπουλο.
Με λίγα λόγια, το Θέατρο Καταγραφής πάει κόντρα σε έναν βασικό κανόνα του θεάτρου: στο θέατρο δεν περιγράφουμε, αλλά δείχνουμε. Δεν λέμε τι έγινε στο παρελθόν ή τι θα γίνει στο μέλλον, μα δείχνουμε σε παρόντα χρόνο. Το Θέατρο Καταγραφής καταγράφει τα γεγονότα χωρίς να ενδιαφέρεται για το χρονικό τόξο, αφηγούμενο τα γεγονότα, χωρίς να νοιάζεται να τα παραστήσει. Σχετίζεται με το θέατρο-ντοκουμέντο. Μη με ρωτήσετε πως το έκανα αυτό, διότι θα αναγκαστώ να παραδεχτώ πως έγινε κατά λάθος!
● Παρακολουθήσατε σεμινάρια πάνω στην ιστορία της τέχνης, την ψυχολογία, την εγκληματολογία, τη φυσιογνωμική-γλώσσα σώματος και τη συγγραφή. Ο λόγος φαντάζομαι είναι για να συνθέσετε καλύτερα την ανθρώπινη αντίδραση και τον χαρακτήρα. Τι είναι αυτό που σας εκπλήσσει και ταυτόχρονα σας εντυπωσιάζει σ’ αυτή την προσέγγιση; Οι απρόσμενες αντιδράσεις (μας);
Σωστά φαντάζεστε! Τα σεμινάρια αυτά αποτελούν το προσωπικό μου όπλο για τη συγγραφή, σκηνοθεσία και υποκριτική. Πάντοτε ψάχνω μια ευρεία γκάμα αντιδράσεων, οι οποίες συνήθως ξεφεύγουν από τις προβλεπόμενες. Για παράδειγμα όταν κάποιος αρχίσει να κλαίει με λυγμούς από τη χαρά του, χωρίς να υπάρχει κανένα θετικό πρόσημο στις εκφράσεις του προσώπου του. Οποιος παρατηρεί μια τέτοια αντίδραση χωρίς να ξέρει τι την προκάλεσε ή χωρίς να έχει γνώση της γλώσσα του σώματος, θα βγάλει εντελώς εσφαλμένα συμπεράσματα. Συνήθως μάλιστα καταλήγει στο εύκολο συμπέρασμα της τρέλας.
Φυσικά αυτός είναι και ο λόγος που φίλοι και γνωστοί με καλούν συνεχώς να βρω ποιους τους λέει ψέματα, αν το ταίρι τους είναι πιστό, αν τα πήγαν καλά στο πρώτο ραντεβού… είναι ένα δώρο-κατάρα! Είναι το δώρο-κατάρα που έδωσα στην ντετέκτιβ του «Παλέρμο». Ετσι ταυτίζομαι ευκολότερα μαζί της!