Το Απαγορευμένο Κλειδί. Κάθε φορά που τελειώνω κάποιο βιβλίο Λάβκραφτ, είμαι μετά ικανός να αναλύω για ώρες ατέλειωτες την προσωπική μου άποψη σχετικά με το τι μου άρεσε, τι με εντυπωσίασε και ποιους λόγους τον θεωρώ ως τον αγαπημένο μου συγγραφέα.
Γράφει ο Παντελής Μαυρομμάτης
Ένας από τους πρωτοπόρους της Λογοτεχνίας του Φανταστικού, του οποίου το έργο γράφτηκε πριν από σχεδόν εκατό χρόνια και που η επιρροή του είναι εμφανέστατη στους μετέπειτα συνεχιστές του εν λόγω λογοτεχνικού είδους. Σε ορισμένες από τις ιστορίες του, ο Λάβκραφτ χρησιμοποιεί το “κλειδί” ως σύμβολο μετάβασης για κάπου αλλού.
Ο τρόπος μετάβασης σε αυτούς τους κόσμους δεν μπορεί να γίνει χειροπιαστά, παρά μόνο μέσω συμβόλων. Η γνώση γι’ αυτό το μυστικό μονοπάτι δεν είναι εύκολη, ούτε και ακίνδυνη. Και οι πρώτοι που το γνωρίζουν αυτό είναι οι πρωταγωνιστές του Λάβκραφτ. Αλλά και κατά την προσωπική μου άποψη, έχοντας ήδη διαβάσει τουλάχιστον δύο φορές το σύνολο του έργου του, θεωρώ ότι αν επιχειρήσει κάποιος να αναζητήσει τους τρόπους μετάβασης σε τέτοιους κόσμους –οι οποίοι εντέλει δεν είναι εκατό τοις εκατό αποκυήματα της φαντασίας–, οι κίνδυνοι που κρύβονται είναι υπαρκτοί. Αν δεν είσαι προετοιμασμένος για τα πάντα, απλά απόλαυσε το έργο του συγγραφέα και κατόπιν κλείσε το βιβλίο. Φύλαξέ το στη βιβλιοθήκη σου και μην επιχειρήσεις να πειραματιστείς με τα όσα διάβασες. Ορισμένες φορές, η άγνοια είναι καλύτερη της γνώσης.
Στη συγκεκριμένη συλλογή, ο ψυχολόγος και συγγραφέας Γιώργος Ιωαννίδης μας παρουσιάζει τρία από τα χαρακτηριστικότερα διηγήματα του Λάβκραφτ όπου το κλειδί παρουσιάζεται ως ο μόνος τρόπος για να ξεκλειδώσει ένα μυστικό. Ας δούμε το καθένα ξεχωριστά.
1. Ο Τύμβος (Ιούνιος 1917):
Κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου στο νεκροταφείο του Swan Point, ο Λάβκραφτ θα σταθεί μπροστά σε μια ταφόπλακα του 1711. Είναι η στιγμή που το μυαλό του θα συλλάβει την κεντρική ιδέα του διηγήματος.
Η ιστορία ξεκινάει από το τέλος, όπου ο πρωταγωνιστής βρίσκεται έγκλειστος σε κάποιο άσυλο φρενοβλαβών. Ζούσε πάντα μια μοναχική ζωή. Όταν ήταν μικρός, συνήθιζε να κάνει βόλτες στη δασώδη κοιλάδα, να ονειρεύεται και να διαβάζει. Σε μία από τις περιπλανήσεις του εντοπίζει έναν αρχαίο τύμβο, ο οποίος ανήκε σε μια πολύ παλιά και μοχθηρή οικογένεια, ενώ κυκλοφορούν και διάφορες ιστορίες για περίεργες τελετές που κατά καιρούς γίνονται στην κρύπτη.
«Κάποιες φορές σηκωνόμουν πολύ ήσυχα μέσα στη νύχτα, για να καταφέρω να περπατήσω σ’ εκείνες τις αυλές των εκκλησιών και σε τόπους ταφής τους οποίους μου απαγόρευαν οι γονείς μου. Δεν θα μιλήσω γι’ αυτά που έκανα εκεί, μιας και δεν είμαι πλέον σίγουρος για το πόσο πραγματικά ήταν κάποια από αυτά».
Kάποια μέρα, ακούει μια φωνή που τον καλεί να μπει στην κρύπτη. Η μεγάλη πέτρα της εισόδου με τους σκουριασμένους μεντεσέδες και τις αλυσίδες, δεν θα του επιτρέψει την είσοδο. Επιστρέφει στο σπίτι του, και μέσα σε ένα παλιό μπαούλο βρίσκει ένα κλειδί. Το παίρνει και επιστρέφει στην κρύπτη…
Εντυπωσιακές πρωτοπρόσωπες περιγραφές, στις οποίες εξάλλου μας έχει συνηθίσει ο Λάβκραφτ. Νομίζεις ότι ακούς στην πραγματικότητα το βουητό μέσα στον τύμβο, μυρίζεις την πτωμαΐλα, νιώθεις τα δάχτυλά σου να ακουμπάνε το τραχύ ξύλο των παλιών φέρετρων, μα πάνω απ’ όλα μένεις με το στόμα ανοιχτό μόλις φτάσεις στο τέλος. Με απλά λόγια, ζεις τον τρόμο όπως ακριβώς τον βίωνε ο συγγραφέας όταν έγραφε.
2. Το Ασημένιο Κλειδί (Νοέμβριος 1926):
Ένα από τα διηγήματα μέσω του οποίου ο Λάβκραφτ ταξιδεύει στην παιδική του ηλικία και ταυτόχρονα τίθεται ενάντια στη συμβατική αντίληψη της θρησκείας. Ο Ράντολφ Κάρτερ, πρωταγωνιστής της ιστορίας, προτιμούσε τις ψευδαισθήσεις των ονείρων από τις ψευδαισθήσεις της φυσικής μας δημιουργίας. Ταξίδευε σε αρχαίες πόλεις, αιθέριες θάλασσες και ξεχασμένα παλάτια. Όμως στα τριάντα του, έχασε το κλειδί της πύλης των ονείρων. Αναζήτησε να κάνει φίλους, όμως γρήγορα βαρέθηκε από την επίγεια φύση των οραμάτων τους. Ξεκίνησε να συγγράφει, ούτε εκεί όμως βρήκε την ικανοποίηση που αναζητούσε. Η ζωή του θα αλλάξει ολοκληρωτικά τη μέρα που θα ανακαλύψει στη σοφίτα ένα σκουριασμένο κλειδί, με χαραγμένα πάνω του τρομακτικά γοτθικά σκαλίσματα…
«Η απόλαυση της μιας στιγμής είναι το μαρτύριο της επόμενης. Η ήρεμη με διάρκεια ομορφιά έρχεται μόνο στα όνειρα».
Ένα ακόμα καθηλωτικό διήγημα του συγγραφέα και ταυτόχρονα μία απόδειξη της επιρροής που είχε από τον ονειροπόλο Λόρδο Ντάνσανυ, έναν από τους πατέρες της Λογοτεχνίας του Φανταστικού. Η μοναξιά που πάντοτε αναζητούσε ο Λάβκραφτ, καθώς και οι εφιάλτες που τον στοίχειωναν, αποτυπώνονται περίτρανα στο Ασημένιο Κλειδί, του οποίου η συνέχεια είναι το αμέσως επόμενο διήγημα.
3. Μέσα από τις Πύλες του Ασημένιου Κλειδιού (Απρίλιος 1933):
Κατά την άποψή μου, ένα από τα σκοτεινότερα διηγήματα του συγγραφέα, ενώ είναι και το μοναδικό από τα τρία διηγήματα της παρούσας συλλογής όπου γίνεται αναφορά στη μυθολογία Κθούλου και το βλάσφημο Νεκρονομικόν. Ένα αχανές δωμάτιο πλημμυρισμένο από καπνούς λιβανιού, ένα ρολόι στον τοίχο σε σχήμα φέρετρου και τέσσερις άντρες γύρω από ένα τραπέζι. Οι τρεις γνωρίζονται μεταξύ τους. Ο τέταρτος, ένας Ινδός “με μαύρα σαν τη νύχτα, σχεδόν χωρίς ίριδες μάτια”, δείχνει να ξέρει πολλά. Πάρα πολλά.
«Το να είσαι γνώστης της ύπαρξης και το να ξέρεις ότι η μονάδα δεν είναι πλέον ένα καθορισμένο ον που ξεχωρίζει από άλλα όντα, αυτό είναι το ακατανόμαστο απόγειο της αγωνίας και της φρίκης».
Ο Ράντολφ Κάρτερ έχει εξαφανιστεί μυστηριωδώς. Χάθηκε κάπου στον λόφο με τον τύμβο, κοντά στο σάπιο σπιτάκι μιας μάγισσας. Λεγόταν ότι είχε καταφέρει να γυρίσει πίσω στην παιδική του ηλικία, ενώ κάποιοι είχαν διαπιστώσει ότι γνώριζε πράγματα που θα συνέβαιναν. Τώρα έχει φτάσει η ώρα για την κατανομή της περιουσίας του και οι τέσσερις άντρες αρχίζουν τις σκληρές διαπραγματεύσεις. Μόλις ο Ινδός ξεκινήσει τις τρομακτικές αποκαλύψεις, το μέλλον των υπολοίπων φαντάζει ολοένα και πιο αβέβαιο…
Ατμοσφαιρικό, σκοτεινό, ανατριχιαστικό, καθηλωτικό, νοσηρό διήγημα που παρακαλάς να μην τελειώσει. Ο κοσμικός τρόμος του Λάβκραφτ στο αποκορύφωμά του.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω την πολύ προσεκτική μετάφραση του βιβλίου, δεδομένου του ιδιαίτερα απαιτητικού λεξιλογίου που συναντάται γενικότερα στο έργο του συγγραφέα. Η εισαγωγή του Γιώργου Ιωαννίδη είναι κατατοπιστικότατη, ενώ και το επίμετρο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με τον ρόλο που έπαιξε η ελληνική μυθολογία στο έργο του Λάβκραφτ.
«Γοητεύτηκα από τους ελληνικούς μύθους, έστω και μέσα από την τευτονική τους εκδοχή».
(απόσπασμα από επιστολή του H.P. Lovecraft)
Περίληψη: Το Απαγορευμένο Κλειδί. Ο Χ. Φ. Λάβκραφτ δικαίως θεωρείται μέχρι και σήμερα ως ένας από τους «πατέρες» της λογοτεχνίας τρόμου και του φανταστικού. Ο τίτλος αυτός τού αποδίδεται όχι μόνο λόγω της αριστοτεχνικής του πένας, αλλά και της ιδιάζουσας ζωής του. Δημοσιεύοντας κείμενα με τόσο αληθοφανείς ιστορίες, έκανε πολύ σύντομα πολλούς αναγνώστες του να αναζητούν κρυφά μηνύματα στα έργα του, όπως επίσης και πραγματικά στοιχεία για τα μυστηριώδη πλάσματα (όπως τον Μέγα Κθούλου) και τα απαγορευμένα βιβλία (σαν το Νεκρονομικόν) στα οποία αναφερόταν επανειλημμένα.
Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώσαμε τρεις από τις πλέον χαρακτηριστικές του διηγήσεις, τρεις ιστορίες που ξεδιπλώνουν τη μυστικιστική διάσταση του Λάβκραφτ και μας ταξιδεύουν σε παράλληλους κόσμους υψηλών νοημάτων και αρχετυπικών δυνάμεων.
ΠΗΓΗ thematofylakes.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΟΥ Χ.Φ. ΛΑΒΚΡΑΦΤ