Το έγκλημα αποτελεί την κινητήρια δύναμη σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Οι λόγοι που οδηγείται κάποιος στο έγκλημα, πώς το πραγματοποιεί, η αγριότητα του εγκλήματος, όλα αυτά τα στοιχεία κάνουν τα αστυνομικά μυθιστορήματα ένα ιδιαίτερα αγαπητό είδος. Και όχι μόνο για λόγους εντυπωσιασμού όπου ένα βίαιο έγκλημα αναπόφευκτα μας συγκλονίζει, αλλά κυρίως επειδή ένα αστυνομικό μυθιστόρημα καλείται να απεικονίσει τις σκοτεινότερες πτυχές της κοινωνίας μας, με χαρακτηριστικά της τα οποία συχνά προτιμούμε να αγνοούμε σαν μη υπαρκτά.
Λειτουργώντας ως ένας καθρέπτης των σκοτεινών πτυχών μας, τα αστυνομικά μυθιστορήματα εστιάζουν σε πρώτη φάση στο έγκλημα, το οποίο είτε μπορεί να γίνεται εν βρασμώ και παρορμητικά, είτε προσχεδιασμένα.
Και είναι αυτά τα προσχεδιασμένα εγκλήματα τα οποία ιντριγκάρουν περισσότερο, καθώς μέσα από την προετοιμασία τους και την οργάνωση που απαιτούν, αποδεικνύουν μια αποφασιστικότητα του δράστη, που με τη σειρά της αποκαλύπτει μια ηθική παρέκκλιση η οποία κρύβει και έναν κρυφό ναρκισσισμό που έρχεται με τη διαφυγή. Γιατί σε ένα προσχεδιασμένο έγκλημα, στα περισσότερα τουλάχιστον, υπάρχει και ο σχεδιασμός της διαφυγής. Να κάνει κάποιος το τέλειο έγκλημα και να διαφύγει. Να τη γλιτώσει. Και από την πλευρά του, το σκεπτικό του είναι ότι αν δεν μαθευτεί ποιος είναι ο εγκληματίας, δεν υπάρχει εγκληματίας. Είναι σαν να μην έγινε.
Αυτό εμφανίζεται σε προσωπικότητες που χαρακτηρίζονται ως κοινωνιοπαθείς, με ελάχιστη ενσυναίσθηση ώστε να συνειδητοποιήσουν εκ των προτέρων, αλλά και εκ των υστέρων, τη φρίκη που έχουν προκαλέσει, συνεχίζοντας τη ζωή τους αμέριμνοι.
Σύμφωνα με τον Ντοστογιέφσκι βέβαια, κάθε Έγκλημα συνεπάγεται και μια Τιμωρία, ακόμα και αν κάποιος δεν συλληφθεί. Για να μη συλληφθεί όμως, θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει το λεγόμενο τέλειο έγκλημα.
Αλλά σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, το κλειδί δεν είναι να χτίσεις ένα στέρεο έγκλημα. Γιατί όσο καλά προετοιμασμένη και να είναι κάθε πράξη, πάντα τον τελευταίο λόγο τον έχει η Τύχη που δημιουργεί εξωτερικούς και μη προβλέψιμους παράγοντες. Έτσι ένα μυθιστόρημα απαιτεί έναν τέλειο σχεδιασμό, αλλά όχι μια τέλεια εκτέλεση. Απαιτεί ένα μικρό ψεγάδι, μια μικρή λεπτομέρεια η οποία είναι ικανή να καταστρέψει ένα ολόκληρο οικοδόμημα σχεδίων.
Και εδώ έρχεται ο ρόλος του αστυνομικού ντετέκτιβ ο οποίος καλείται να διαλευκάνει το έγκλημα ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να δημιουργηθεί ένας ιδιαίτερος χαρακτήρας. Ένας χαρακτήρας που τείνει στη σκοτεινή πλευρά του εγκληματία με τέτοιο τρόπο ώστε να τον κατανοεί, να τον ερμηνεύει και να μπορεί να τον κυνηγήσει. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να είναι εμφανής μια ηθική πυξίδα που τον διαχωρίζει από την πλευρά του εγκληματία και τον τροφοδοτεί με σκοπό να φτάσει στην επίλυση του εγκλήματος. Και αυτό ήταν το σκεπτικό για τη δημιουργία του επιθεωρητή Τζίμι Μακλάουντ στο βιβλίο «Γράμματα από το Παρελθόν». Γιατί στην τελική, ο πραγματικός πρωταγωνιστής είναι αυτός ο οποίος θα φέρει τη λύση και θα συμβάλει στο να αποδοθεί η υπέρτατη αξία της Δικαιοσύνης.
Γιώργος Νυκταράκης, Συγγραφέας
