Άρθρα - απόψεις

Ξένια Παπαδημητρίου: «Σε 2 μέτρα απόσταση»

ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΞΕΝΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Η στιγμή που βιώνουμε, βαφτίστηκε με διάφορα ονόματα: σενάριο επιστημονικής φαντασίας, βιολογικός πόλεμος, εργαστηριακό λάθος, το τέλος της αθωότητας, οικονομικό κραχ, εκδίκηση της φύσης, πληγές του Φαραώ, πόλεμος του καναπέ. Αν μια επίτοκος δεν γνώριζε ότι θα κρατούσε σε λίγο στα χέρια της μια νέα ζωή, θα άντεχε άραγε τις ωδίνες; Στο κατώφλι μιας αλλαγής, μας έπιασαν οι πόνοι. Το τι θα γεννήσουμε είναι άγνωστο. Η μορφή που θα πάρει η ζωή μας στο εξής, σίγουρα στιγματίζεται από την περίοδο που διανύουμε. Μας ζήτησαν να υπακούσουμε και να κλειστούμε στα σπίτια κι ο φόβος μας εξατμίζεται αργά στους ουρανούς. Αρχίσαμε όμως ν’ αποκτούμε ψήγματα ενσυναίσθησης, ν’ αναρωτιόμαστε πώς να αισθάνονται άραγε οι πρόσφυγες στους καταυλισμούς, τα έγκλειστα ζώα στους ζωολογικούς κήπους, πώς νιώθει η Αφρική, πώς να ήταν ο Έμπολα, πώς τα βγάζουν πέρα οι φτωχοί που ολοένα και πληθαίνουν, πώς επιβιώνει η μερίδα των αστέγων που κοιτάζουν ξέμακροι τη θορυβώδη μηχανή μας. Η πανδημία μάς έδωσε μια πανοραμική όψη του κόσμου όλου κι αυτό σημαίνει ότι έστω για μια στιγμή πετάξαμε! Στους φρενήρεις ρυθμούς της Δύσης ήρθε εκείνη η αμήχανη στιγμή που μας ζήτησε να ξεζέψουμε, να παύσουν όλα, ό,τι σημαίνει για μας ζωή, και να αφουγκραστεί μονάχη της η ύπαρξη. Να συντροφεύουμε την οικογένειά μας, να παίξουμε με τα παιδιά μας, να σταματήσουμε ν’ αγοράζουμε, να νοιαστούμε για τους άγνωστους συνανθρώπους μας. Κι αυτό μας φάνηκε εξαιρετικά δύσκολο. Μας φόρεσαν μάσκες και δείξαμε τον πραγματικό μας χαρακτήρα. Μας ζητήθηκε ν’ αγαπήσουμε χωρίς ν’ αγγίζουμε, ν’ αγαπήσουμε αποστειρωμένους αγνώστους. Για δες που μια καταστροφή μάς οδηγεί σε μια νέα κοίτη: η αγάπη είναι άσκοπη για να είναι αληθινή. Ένας αόρατος εχθρός σαρώνει τις ζωές μας ίσως για να μας οδηγήσει από το «εγώ» στο «εμείς». Αν έστω και λίγο πετύχει αυτό, τότε τα θύματα θα πεθάνουν ως αφανείς ήρωες ενός υπαρξιακού πολέμου. Ο εγωισμός μας παρέα με τον υλισμό είχαν ξεπεράσει τα όρια. Τα τελευταία χρόνια μάς θερίζει η κατάθλιψη και φουντώνουν τα αυτοάνοσα (και η κατάθλιψη ένα αυτοάνοσο της σκέψης είναι) δείχνοντάς μας ότι στρεφόμαστε εναντίον του εαυτού μας, του εαυτού που έχει ξεθωριάσει και που ουρλιάζει ν’ αναδυθεί. Ο πλανήτης ολόκληρος κραυγάζει για μια αλλαγή. Και τούτη η αλλαγή ξεδιπλώνεται τώρα μέσα από τη σκιά του θανάτου. Και καθώς όλα λειτουργούν σε δίπολα, ο θάνατος και η γέννηση ιππεύουν την ίδια τραμπάλα. Είμαστε όλοι συνδεδεμένοι, αποτελούμε ένα σώμα. Οφείλουμε ν’ αναζητήσουμε, να εξελίξουμε το πνεύμα. Μια καινούργια εποχή μηδενισμού είχε ξημερώσει και δεν έφταιγε το χρήμα γι’ αυτό, δεν έφταιγε το σεξ, ούτε οι πόλεμοι, αλλά πιότερο η απάθεια, αυτός ο τρομερός λήθαργος όπου έχει πέσει το πνεύμα μας. Όταν λέμε «πνεύμα» εννοούμε κάτι ανώτερο και πιο σύνθετο κι όχι το εργαλείο της νόησης που τόσο λανθασμένα έχει υπερτιμηθεί. Η φύση εκδικείται λένε πολλοί, ο Θεός τιμωρεί λένε άλλοι. Ας μην ερμηνεύουμε με τα δικά μας αρνητικά συναισθήματα κάτι τόσο τέλειο. Κανένας δεν μας τιμωρεί, ούτε μας εκδικείται, η φύση απλώς διεκδικεί τον χώρο της, σαν μια κοίτη που θα γεμίσει νερό όταν βρέξει. Είναι τέλεια, όπως ένα έμβρυο, που όντας μέσα στο σώμα της μητέρας του θρέφεται από αυτό, δεν αρρωσταίνει όμως μέσα στον προστατευτικό του σάκο. Πόση τιμωρία μπορεί να σου επιβάλλει κάτι τόσο τέλειο; Αυτοτιμωρούμαστε όταν αποσπαστούμε απ’ τη φύση, όταν δεν ακολουθούμε τη ροή. Οι μυγδαλιές συνεχίζουν ν’ ανθίζουν, η ρύπανση υποχωρεί, τα κανάλια της Βενετίας αυτοκαθαρίζονται κι εμείς καλούμαστε ν’ αφήσουμε τον εγωισμό μας παραδίπλα και να επανασυνδεθούμε. Να γίνουμε πάλι μέρος του Όλου. Γιατί ακόμα κι αν επιβιώσει η ανθρωπότητα από τον COVID-19 και χαθεί όμως η ανθρωπιά μας, σταδιακά αυτό θα σημαίνει μια θλιβερή μετάλλαξη σε ζόμπι.

Η νουβέλα της ‘Ο Άνθρωπος Σκύλος” κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πηγή