σΤα καλύτΕΡά μΑΣ: σύγχρονη ποίηση που ξεχωρίζει
Ποιος χρειάζεται την ποίηση στον σύγχρονο κόσμο;
Ζούμε σε μια εποχή όπου όλα πρέπει να συμβούν γρήγορα, να ειπωθούν με τρόπο κοφτό, άμεσο, να αφομοιωθούν χωρίς καθυστέρηση. Όμως η ανθρώπινη εμπειρία δεν συμπυκνώνεται πάντα σε posts και εικονίδια. Υπάρχουν συναισθήματα που δεν λέγονται εύκολα, σκέψεις που δεν χωρούν σε καμία επικοινωνιακή στρατηγική. Εκεί ακριβώς γεννιέται η ανάγκη για μια σύγχρονη ποίηση: όχι ως λογοτεχνική φόρμα, αλλά ως τρόπος να παραμείνουμε άνθρωποι σε έναν κόσμο που βιάζεται να προχωρήσει.
Η ποιητική συλλογή σΤα καλύτΕΡά μΑΣ της Γαβριέλλας Κασάπη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πηγή, δεν γράφτηκε για προσφέρει θεάματα. Δεν επιζητεί εντυπωσιασμό. Αντιθέτως, επιλέγει να στέκεται ήσυχα και σταθερά απέναντι σε μια δύσκολη πραγματικότητα και προτείνει έναν άλλο τρόπο να μιλήσουμε για όσα αισθανόμαστε. Και κυρίως — να τα νιώσουμε.
Σε αυτή τη σύγχρονη ποιητική συλλογή δεν υπάρχουν φωνές που ζητούν προσοχή. Υπάρχει μόνο μια φωνή που, απλώς, επιμένει να είναι εκεί ψάχνοντας τον δρόμο της.
Μια φωνή που δεν φωνάζει
Η φωνή της Γαβριέλλας Κασάπη είναι ξεκάθαρη: δεν είναι αφηγηματική, δεν είναι μεγαλόστομη, δεν είναι υπερφορτωμένη με εικόνες. Είναι χαμηλόφωνη, αλλά ποτέ αδύναμη. Ανήκει σε εκείνες τις φωνές που δεν διεκδικούν τον χώρο – τον δημιουργούν.
Η γραφή της δεν είναι αφηρημένη. Δεν χάνεται σε φιλοσοφίες, δεν μεταμφιέζεται. Αντίθετα, αναπνέει μέσα σε καθημερινές λέξεις, μικρές φράσεις, στιγμιότυπα που όλοι έχουμε ζήσει, έστω και ανομολόγητα.
«Το σημαντικό είναι πως δεν δείχνεις να πονάς»
Σε αυτή τη φράση συμπυκνώνεται μια ολόκληρη υπαρξιακή πίεση: η ανάγκη να φαίνεσαι λειτουργικός, ευχάριστος, “εντάξει”, ακόμη κι όταν δεν είσαι. Η σύγχρονη ποίηση δεν οφείλει να πει περισσότερα – μόνο να επιτρέψει στον αναγνώστη να στραφεί προς τα μέσα και να συνειδητοποιήσει ότι «ναι, αυτό το ένιωσα κι εγώ».
Οι σιωπηλές θεματικές του έργου
Τα ποιήματα της συλλογής δεν περνούν επιφανειακά γύρω από μια αφηρημένη θεματική. Αντίθετα, προσεγγίζουν με ευαισθησία και εσωτερική αλήθεια διάφορες όψεις της ανθρώπινης εμπειρίας που σχετίζεται με την ψυχική αστάθεια και την κατάθλιψη:
- Η αίσθηση του εσωτερικού κενού
- Η ανάγκη να υπάρχεις χωρίς να απολογείσαι
- Η μοναξιά, όχι ως ρητορική αλλά ως καθημερινή παρουσία
- Το βάρος του να είσαι «αρκετός» σε έναν κόσμο που διαρκώς απαιτεί
«Θέλω
Ζητώ
Δεν μου φτάνει
Ξανά…»
Δεν χρειάζεται επεξήγηση. Η φωνή είναι γνώριμη. Μοιάζει με εσωτερικό μονόλογο που δεν διατυπώθηκε ποτέ φωναχτά, αλλά αναγνωρίζεται αμέσως.
«Μια ζωή που δεν χάθηκε σε κούτες
Τηλεοράσεις, κινητά, ψεύτικες υπάρξεις»
Η ποίηση εδώ δεν αναζητά εξιλέωση. Δεν προσπαθεί να δώσει νόημα. Στέκεται πάνω στο παράλογο και, απλώς, του δίνει φωνή. Κι αυτό είναι ίσως το πιο έντιμο που μπορεί να κάνει ένα ποίημα σήμερα.
Ρυθμός, παύση και η δύναμη της αφαίρεσης
Ένα από τα πιο ξεχωριστά χαρακτηριστικά της συλλογής σΤα καλύτΕΡά μΑΣ είναι η φόρμα της. Δεν πρόκειται για ποίηση που στηρίζεται στην περίτεχνη κατασκευή ή στη γλωσσική καινοτομία. Αντίθετα, η οικονομία της γλώσσας είναι ακριβώς αυτή που προσδίδει ένταση στα ποιήματα.
Ο ρυθμός δεν είναι μηχανικός – είναι εσωτερικός. Οι παύσεις δεν είναι εφέ – αλλά αναπνοές. Η ωμή αποτύπωση της πραγματικότητας δεν δηλώνει έλλειψη, αλλά συνείδηση.
«Δεν θα κοιμηθώ
Θα φανταστώ πως έχω την αγκαλιά που με ηρεμεί»
Ο στίχος αυτός, από το ποίημα Δεν θα κοιμηθώ, μιλά με συγκλονιστική απλότητα για τη νυχτερινή αγωνία – όχι με λυρισμό, αλλά με σχεδόν παιδική – πηγαία ανάγκη. Η σύγχρονη ποίηση δεν χρειάζεται φανταχτερά σχήματα όταν η αλήθεια είναι ήδη βαριά.
Η Κασάπη χρησιμοποιεί τον λευκό χώρο της σελίδας σαν μέρος του ποιήματος. Εκεί όπου σταματά η πρόταση, ξεκινά ο αναγνώστης. Και κάπως έτσι, η παύση αποκτά δύναμη μεγαλύτερη από τη λέξη.
Η εμπειρία του αναγνώστη: αναγνώριση χωρίς επιβολή
Πολλά ποιητικά έργα επιλέγουν τον δρόμο του σύνθετου συμβολισμού, της γλωσσικής πυκνότητας, των υπαινιγμών. Είναι ένας δρόμος γόνιμος, μα όχι ο μόνος. Η ποίηση της Κασάπη κινείται διαφορετικά: επιλέγει τη διαύγεια, όχι την απλούστευση. Εστιάζει στο συναίσθημα χωρίς να το κρύβει πίσω από σχήματα. Δεν ζητά από τον αναγνώστη να ερμηνεύσει, αλλά να νιώσει. Να σταθεί για λίγο και να αναγνωρίσει τον εαυτό του, χωρίς να αισθανθεί πως πρέπει να τον αποδείξει.
«Να προσέχεις, μικρή μου.
Σε κάποιο φωτεινό μαύρο περιπατείς»
Ο στίχος αυτός, παρμένος από το ποίημα Να προσέχεις, μικρή μου, είναι τρυφερός, σχεδόν μητρικός. Αλλά δεν μιλά μόνο για προστασία – μιλά για την εύθραυστη πορεία μας μέσα σε έναν κόσμο που δεν μας περιμένει. Το φως και το σκοτάδι δεν αντιπαρατίθενται· συγχέονται. Όπως συμβαίνει και στην πραγματική ζωή.
Ζωντανό παράδειγμα του ότι η σύγχρονη ποίηση δεν είναι εδώ για να οδηγήσει – είναι εδώ για να συνυπάρξει. Και η συλλογή αυτή αποτελεί ίσως ένα από τα πιο καθαρά παραδείγματα αυτής της ανάγκης.
Όταν η ποίηση γίνεται πράξη κατανόησης στη σύγχρονη ύπαρξη
Η ποίηση της Κασάπη δεν δηλώνει ιδεολογική στάση, δεν φέρει σύνθημα. Όμως, στο υπόστρωμά της υπάρχει μια βαθιά υπαρξιακή ευγένεια: η επιλογή να παρατηρεί χωρίς να κατακρίνει. Να καταγράφει χωρίς να εκθέτει. Να αγαπά χωρίς να απαιτεί ανταπόδοση.
«Θα τους βρεις σε στάσεις αστικών λεωφορείων…
Είναι άνθρωποι μόνοι
Να τους αγαπάς»
Το ποίημα Άνθρωποι μόνοι είναι ίσως το πιο εμφανές παράδειγμα αυτής της στάσης. Δεν εξυψώνει τη μοναξιά, ούτε την περιγράφει ως δραματική συνθήκη. Αντιθέτως, την τοποθετεί στη ρουτίνα – την αναγνωρίζει ως κοινή συνιστώσα. Κι αυτή η αναγνώριση, που λέγεται χωρίς στόμφο, έχει περισσότερο θεραπευτική ισχύ από κάθε προσπάθεια εξιδανίκευσης ή λύτρωσης.
Σε μια εποχή που ζητά από τη λογοτεχνία να είναι είτε ριζοσπαστική είτε διακοσμητική, η επιλογή της σύγχρονης ποίησης να είναι απλώς αληθινή είναι η πιο ριζική στάση. Και η Κασάπη το επιλέγει αυτό συνειδητά: να γράφει χωρίς φόβο, χωρίς εξυπνάδα, χωρίς περιττά περιβλήματα.
Μια συλλογή για όποιον ψάχνει τη δύναμη που φέρει η σύγχρονη ποίηση
Δεν είναι όλες οι ποιητικές συλλογές γραμμένες για να αναγνωριστούν άμεσα. Υπάρχουν έργα που υπάρχουν ήσυχα, διακριτικά, και αγγίζουν τον αναγνώστη αργά – αλλά βαθιά. σΤα καλύτΕΡά μΑΣ είναι μια τέτοια συλλογή. Δεν απευθύνεται σε κάποιο συγκεκριμένο κοινό, αλλά σε οποιονδήποτε έχει αναρωτηθεί αν υπάρχει χώρος για τα δικά του συναισθήματα μέσα στη λογοτεχνία.
Αν η σύγχρονη ποίηση αναζητά νέες μορφές οικειότητας, αν θέλει να προσεγγίσει τον άνθρωπο χωρίς να τον εκπαιδεύσει πρώτα, τότε η συλλογή της Γαβριέλλας Κασάπη είναι ένα αληθινό παράδειγμα αυτής της νέας κατεύθυνσης.
Μπορείς να τη διαβάσεις σε μία ώρα ή σε είκοσι ημέρες. Δεν σε πιέζει. Δεν σου δείχνει τι να σκεφτείς. Απλώς μένει δίπλα σου. Κι αυτό, μέσα στην ταχύτητα της εποχής, είναι σπάνιο – και πολύτιμο.
Τι μένει τελικά από μια συνάντηση με τη σύγχρονη ποίηση;
Η ποίηση δεν είναι πάντα «συμβολική» ή «απαιτητική». Μπορεί να είναι απλώς αληθινή. Να λέει με λίγες λέξεις εκείνο που εσύ δεν έχεις βρει ακόμη τον τρόπο να πεις. Να σου επιτρέπει να είσαι χωρίς να χρειαστεί να εξηγήσεις.
📖 Αν αναζητάς αυτόν τον τόπο, διάβασε σΤα καλύτΕΡά μΑΣ της Γαβριέλλας Κασάπη. Όχι για να καταλάβεις καλύτερα την ποίηση — αλλά για να νιώσεις πως, έστω για λίγο, κάποιος σε κατάλαβε εσένα. ΒΡΕΣ ΤΗΝ ΕΔΩ
